Сэтгэл ханамжаар үл хэмжигдэх тэр нэгэн...

"Бүсгүйчүүд өөрийн ханхүүг олтлоо намгийн бүх мэлхийг үнсдэг"  

       Амьдрал тэр чигээрээ сонголт гэвэл бид өдөр бүр харьцуулалт хийдэг байх нь. Өглөө бүр өмсөх хүрэмээ сонгож ядан толины өмнө удтал эргэлдэхдээ өдрийн цайгаараа идэх хоол, орой ажил тараад уулзах хүмүүсээ ч бас төсөөлөх нь буй. Энэ бүхнээ өөрийн үнэлэмж, үзэмж, хэм хэмжээгээр л хэмжинэ. Минийх гэсэн бүхэнд хүнийх гэсэнтэй өрсөлдөх, харьцуулах зүй тогтол оршин байх нь хорвоогийн жам гэхээсээ хүмүүний ялгарах хүсэл ажээ.

Хорвоо дэлхийн бүхий л буруу нэг талд байдаг

      Хүний орчлонд оршин байж, хорвоогийн тоос хөдөлгөнө гэдэг их хувь заяа. Гагцхүү энэ орчлонд хүнээс илүү хувь заяа ноогдох амьд бодьгал үгүй сэн билээ.

Альхимич

Жирийн нэгэн хоньчин нэгэнтээ сүмд хоносон тэр мөчөөс амьдралаа орвонгоор нь эргүүлсэн түүх...

Энгүүн, эрэлхийлэл

Бүүр түүрхэн бүдэг бадаг төсөөллийн ертөнц, хүссэнээрээ өөрөө бүтээх тэр орчлонд өөрийн мөрөөдлийг бус тэмүүллийг бүтээн суугаа тэр нэгэн энгүүн хүн. Санаа бол ямагт оршин байсан гэдгийг нотлоход нэг их хэцүү биш юм. Ухаанаас ухаан төрөн гарч байгаа шиг ухаан өөрөө санаанаас ургасан байх ахуй. Санаа санаагаараа байгаагүй, төсөөллийн эрэлхийлэлд бий болсон мэт.

Айдас + эргэлзээ = амьд үлдэх боломж.

Нэгэнтээ би хэний ч хайрыг татах нэгэн байсан гэж боддог. Гэтэл сүүлийн хэсэг хугацаанд айлгадаг, айдаг хүн нь болчихсон байгаа нь тун сонирхолтой. Өдөр бүр л олон хүмүүстэй харилцах хэрэгцээ шаардлага хүн бүрт тохиолддог. Захаас аваад зөрөх цэвэрлэгч хүртэл нэг л цэрвэсэн харцаар хараад байвал тун чиг эвгүй сэтгэгдэл төрөх нь гарцаагүй.

Бурам бус урам хайрла

"Бид чинь ямар ч их нүгэлтэй юм бэ дээ?" хэмээн хөгшид үглэх дуун чихэнд хадах шиг...

Бүүр түүр сэтгэлийн гүнд бүдэг бадагхан хар толбо тогтсон байх. Хүмүүн түүнийг төрөлх чанартаа бус төөрч явахдаа л тамгалжээ. Тэр нь сүүл сүүлдээ томорсоор нэг л мэдэхэд бүхий л сэтгэл зүрхийг нь эзэрхийлэн нэгэнтээ эзэнт улсаа эзлэх дарангуйлагч ярзайн инээх мэт оршин тогтнолын торгон хил хязгаараа бататгана. Энэ мэт цаашилсаар эгэл хүмүүн ихэрхүү, дээрэнгүй нэгэн болж хувирах нь гаслантай.

Хэзээ үхэхээ мэддэг байсан бол Хэн ч ингэж цаг хугацааг үрэхгүй

Сар сар л гэх юм гэрэлгүй ш дээ тэр чинь
Нарнаас ойсон туяа өрөвдөөд дээр нь буудалдаг юм
Ухаантай ухаантай л гэх юм тэнэг ш дээ хүмүүс
Бурханаас өгсөн хишгээр хагас зуун хүрэхгүй гайхуулдаг юм
Мөнгө мөнгө л гэх юм цаас ш дээ тэр чинь
Нүцгэн ирээд нүцгэн буцахад нөмөрч болдоггүй юм тэрийг чинь
Амьдрал сайхан л гэх юм худлаа ш дээ тэр чинь
Авсан шигээ буцаагаад өгчихдөг өр юм тэр чинь
Хайртай хайртай л гэх юм худлаа ш дээ тэр чинь
Үхэл ирээд явахын цагт дагаад явчихаж чаддаггүй юм
Үнэн үнэн л гэх юм худлаа ш дээ бүгд
Үхэл даваад амьдарч үлдэж чадах үнэн гэж байдаггүй юм

Байдал

Хүнд, хөнгөний хэмжээ
Хүрэх газартаа бус
Хүлээх итгэл,
Хүртэх гавъяандаа байдаг.

Хүсэл таашаалын амт
Хүртэх мэдрэмжиндээ бус
Хүрэлцэх ахуйдаа
Хүүщлэх сэтгэлдээ байдаг

Тэвчиж чадсан нь ялдаг
Тэмцэж чадсан нь хүрдэг
Тэмтэрч чадсан нь мэдэрдэг
Тэмүүлж чадсан нь амьдардаг

Амьдрал, алдаа

Хөлбөмбөг гайхалтай спорт гэдэгтэй хэн ч маргахгүй. Амжилт ялалт, уухай түрлэг, эв нэгдэл, эрч хүч...

Гайхалтай бүхэн дээр нь нэг л зүйл нэмээд хэлчихэд шүүгч бол бурхан. Үүгээрээ бүр гайхалтай. Тийм ч учираас өдийг хүртэл хүн төрөлхтөний хайр хүндэтгэлийг хүлээсээр буй. Хөлбөмбөгийн тэмцээнийг бусад спорт шиг техникийн хөгжил дэвшилийг ашиглан бичлэг үзэж шийдвэр гаргадаг байсан бол тэгтлээ бидний сэтгэл зүрхийг татахгүй байсан буй за. Хөлбөмбөг ийм учираас хүн төрөлхтөнд ойрхон спорт. Хүний шийдвэр бүхнийг шийддэг болохоор.

Хань

Би -ийн төрх өөрөө чи -ийн үнэтэй
Билэг яруу, хиргүй гэгээн сэтгэл
Амьдралаас ургах эрч хүч инээмсэглэл
Амьд явах баталгаа, ахин уулзах болзоо

Орших орон зай

Хэн ч танихгүй, хэн ч дурсахгүй бол энэ дэлхийд тоос хөдөлгөөд хэрэггүй мэт.
Амьдралын үнэ цэнэ гэхээр их олон зүйл хэлж болох ч. Оршин буй цаг хугацаандаа ор мөрөө үлдээх л хамгаас чухал нь юм болов уу?

Харамсал, Харуусал

Хүмүүний амьдрал яг л хугацаа тавиад орхисон тэсрэх бөмбөг мэт үргэлж түгшүүртэй байх агаад нэгэнтээ төгсөх нь хорвоогын жам ажгуу. Эгээ нөгөө ертөнц энэ ертөнцтэй тун ойрхон байх мэт хүмүүний заяаг яалтай.

Өр өвдөм

Хүний амьдралд юу эс тохиолдохыг Бурхан хүртэл өөрөө таамаглаагүй байх. Өдөр тутам хийдэг ажил, уулздаг хүмүүсээрээ энэ орчлонг төсөөлөх нь ямар өрөвдөлтэй болохыг монголын нийгэм бидэнд жишээлээд байгаа билээ. Хааяа нэг тулганаасаа өөр зүйлийг тойроод үзчих хэрэгтэй мэт. "Явсан хүнээс үг сонс" гэж нэг сайхан үг байдаг санагдана.

Бултах хариу үйлдэлийг ухамсаржуулахуй

хүсэл

Хүсэл хүслээ дагаад хүрэхгүй
Хүрэх, хүрэхгүйгээ мэдэхгүй
Мэдэхгүй, мэдрэхүйгээ үнэлэхгүй
Мэдрэг биш хайшраг ханддаг хүний л зан.

Ялалтын баярын өдөр

Орчлон

Хүн хүнээрээ дутах
Хүй орчлонд там
Хүүгээ эрэх аавын бас ээжийн сэтгэл
Хүн хүнээ гэх хүний сэтгэл

Үргэлжлэлгүй

Эцэслэл
Эхлэл

Амьдрал өөрөө таавар
Хариу нь олон төрөл
Авах бас өгөх нөхцөл
Хаалттай бас нээлттэй сэтгэл.

Нигилист

И.С.Тургенев Эцэг, хүүхэд Улаанбаатар 1959 он

Ямх зай, Чимх ухаан, Яруу жиргээ

Тэнгэрт нисмээр, тэнгист шумбамаар, орон зайд оршимоор...

Нар дээр хөөрч, нарлаг монгол оронд бас нэгэн өглөө айсуй. Эмээ эртлэн босч галын тушаа, тулган дээр цай үйнэ. Аав хойморт суугаад өөрийн бичгийн ширээг цэгцлэн, бичиг баримтаа цүнхэндээ хийх зуур ээж үүдээр орж ирлээ. Хаалга сэвхийн нээгдэх агшинд зуны халуун бүгчим бөгөөд цэвэр агаар гэр дүүрэн ханхийтэл орж ирэх нь сэтгэл сэргээнэ. Нүдээ нухлан нойрмоглосоор өндийх ахуйд ээж минь хажууд ирж суугаад "Миний муухай хүүхэд" гээд энхрий гараараа намайг тэврэн авч духыг минь шовхийтэл үнсэхэд "Энэ биеэрээ би ээж аавдаа бэлэг болж ирсэн юм" гэдгийг юу юунаас ч илүү мэдрүүлэх мэт энэ л үнсэлт одоо ч гэсэн өглөө бүр давтагдсаар байгаа. Эмээ минь тулганы захаас өндийн аавын аяганаас эхлэн бүх аяганд цай дүүргэх зуур би үүдэнд байрлах тосгуурт нүүр гараа угаагаад, цайны ширээнд аавынхаа хажууд суудагсан. Цайлж дуусаад аав ээж хоёрыг ажилдаа явсаны дараагаар би эмээтэйгээ үлдээд жаран чавганцын ажлыг хийж эхэлдэг байсан тэр л сайхан мөчүүд зүрхэнд минь хурган үлдэж...